Synchroniciteit: tussen magie en psychologie
Iets valt je toe, precies op de juiste plaats en op het juiste moment.
Synchroniciteit bestaat écht! Het is een bijzonder fenomeen, dat zich wat mij betreft bevindt ergens tussen magie (het gebeurt, maar je snapt er niets van) en psychologie (zo werkt onze geest).
Ik vertel wat over synchroniciteit: wat het is, de psychologie erachter, maar ook verder dan dat. Magie?
Synchroniciteit: toeval of niet?
Toen ik in 2011 een nascholing over natuurcoaching volgde, hoorde ik voor het eerst over synchroniciteit. Het werd uitgelegd als een fenomeen waarbij je precies op het juiste moment, het juiste krijgt. “Het valt je toe,” zei de docente, waarna ze mij lang en indringend aankeek; volgens mij met de intentie mij de gelegenheid te geven tot me door te laten dringen dat het hier om iets heel bijzonders ging.
Ik voelde irritatie – een vreemde en grappige mengeling van:
- Het sceptische deel van mij: “Geloof je het zelf?”
- Het natuurlijke, verbonden deel van mij: “Natuurlijk is dat zo, daar hoeven we niet zo ingewikkeld over te doen!”
Mijn ‘3D-brein’ kon er niet in mee, maar intuïtief wist ik dat het waar is, dat synchroniciteit bestaat: soms is toeval té toevallig!
Synchroniciteit is het betekenisvolle of zinvolle toeval
“De term synchroniciteit is in 1930 bedacht door de Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung en betekent letterlijk gelijktijdigheid. Er is sprake van synchroniciteit als twee of meer gebeurtenissen min of meer gelijktijdig optreden in een voor de betrokken persoon zinvol verband. Deze persoon ervaart het als meer dan gewoon toeval.” (bron: spiritueel-woordenboek.nl)
Boodschappen uit het collectieve onbewuste
Jung bracht synchroniciteit in verband met het collectieve onbewuste. Daar kan ik wel in mee:
- de gebeurtenissen overstijgen het individu
- op bewust niveau kunnen we het niet verklaren
Synchroniciteit en psychologie
Psychologisch gezien is ‘synchroniciteit’ simpelweg de manier waarop ons bewustzijn werkt. Stel, je wilt een nieuwe mobiele telefoon (of auto, laptop, etc.) kopen. Je hebt een bepaald merk en type op het oog. Ineens zie je dit overal om je heen. Toeval?
Nog paar voorbeelden
Het woord ’trap’ heeft meerder betekenissen.
- Als je net een documentaire hebt gezien over mishandeling, vul je de scene misschien in met een agressor die een slachtoffer een trap geeft.
- Ben je voetbal aan het kijken, dan zie je een pass, voorzet of schot op het doel voor je.
- Maar het kan ook zijn dat je het hulpmiddel in je huis voor je ziet, dat je naar de bovenverdieping brengt.
Het Engelse ‘mug’ betekent zowel mok (koffiekop) als gewelddadige overval. Mensen die (door een voorgaande gebeurtenis) vrolijk of neutraal gestemd zijn, zullen eerder de eerste betekenis – mok – kiezen, terwijl angstige mensen eerder de tweede – overval – selecteren.
Kortom, je bewustzijn filtert alles wat er op je afkomt en pikt die dingen eruit, die passen bij je gemoedstoestand en waar je je mee bezighoudt.
Bewust versus onbewust
Van alles wat onze zintuigen waarnemen, slaat ons bewuste maar een heel klein deel op – datgene waar we op gefocust zijn. Op onbewust niveau komen alle beelden, geluiden, geuren, smaken en gevoelssensaties binnen, maar ons bewustzijn kan dat niet allemaal verwerken en kiest er een of enkele uit; het filtert onze waarnemingen. Je zou ons bewustzijn kunnen vergelijken met een zaklantaarn, maar op één stukje tegelijk kan schijnen.
Onderzoekers zijn het nog niet helemaal eens over de verhouding tussen wat we op bewust en op onbewust niveau registreren. De voorzichtigste bewering is dat ons onbewuste 95% voor zijn rekening neemt; ons bewuste dus slechts 5%. Maar er zijn ook onderzoekers die het op 99% versus 1% houden, en ik heb me zelfs laten vertellen dat als we ons bewuste als een afstand van 1 meter zouden voorstellen, het onbewuste de afstand van Utrecht naar Groningen is! (Dat is ca. 190 km, dus 190.000 keer zoveel.)
Ervaar het zelf!
Je kunt het dit focussen en filteren zelf ervaren. Hieronder zie je een filmpje van het bekende experiment waarin wordt aangetoond dat ons bewustzijn niet alles registreert. Twee groepen studenten gooien een bal over, de ene groep is gekleed in het zwart en de andere in het wit. Je krijgt de opdracht om te registreren hoe vaak de bal wordt overgegooid. Je creëert je eigen illusie. Enjoy!
Een ander, misschien wat minder bekend experiment betreft een goocheltruc: The amazing color changing card trick. Zie hier het filmpje:
Synchroniciteit tijdens wandelcoaching – psychologie
Een coachee vertelde over haar coachvraag, of beter verlangen: meer genieten en meer het gevoel hebben dat ze in haar werk écht ertoe doet. Ze had een negatief beeld van met name haar werkzame leven: ze had het gevoel zich met marginale dingen bezig te houden en haalde er geen voldoening uit. Bovendien vond ze haar collega’s ongeïnteresseerd. Na 10 minuten praten werd het tijd haar even ‘uit haar hoofd te halen’. Ik vroeg haar om even stil te staan en om zich heen te kijken. Ze maakte een rondje van 360 graden om haar eigen as en beschreef wat ze zag:
- Donkere bomen
- Modderige paden
- Een afgebroken tak
- Verlepte plantjes
Kortom, ze zag haar eigen stemming om zich heen, gespiegeld door de natuur. Tot zover het psychologisch (met het ‘3D-brein’) verklaarbare deel van synchroniciteit.
Synchroniciteit tijdens wandelcoaching – magie
Een andere coachee beschreef uitgebreid de verhoudingen binnen het ouderlijk gezin. Haar vader was erg belangrijk voor haar, maar was er niet meer. Met de overige familieleden had ze weinig contact. Ik besloot hier een opstelling in de natuur mee de doen. Na een grondingsoefening om wat ‘uit haar hoofd te komen’, vroeg ik haar om zich heen te kijken en te kijken of er een element in de omgeving was, dat haarzelf zou kunnen vertegenwoordigen. Ze koos een boom uit en beschreef in het kort enkele eigenschappen. Daarna vroeg ik haar om rondom deze boom te kijken en te zien of er ook elementen waren die haar ouderlijk gezin konden vertegenwoordigen. Er stond één boom vlakbij, die voor haar vader stond. Verder was er weinig dicht in de buurt. Toen ze ook deze boom kort had beschreven, keken we naar de verhouding. De vaderboom boog wat naar haar boom toe, wat ze als verzorgend beschreef. Ik merkte op dat haar eigen boom een stuk hoger was. Daarop brak er iets in haar. Terwijl de tranen over haar wangen biggelden, vertelde ze over haar verlies. Het deel dat boven de vaderboom uitstak, was kaal. Dat stond voor haar eenzaamheid. Ze merkte dat ze hier veel te verwerken had en terwijl ze zich dat realiseerde, ontspande ze eigenlijk direct.
Deze opstelling laat prachtig zien hoe je onbewust precies valt op datgene wat klopt. En gaandeweg wordt je je meer en meer bewust dat het je veel meer te vertellen heeft dan je zelf in eerste instantie dacht. Synchroniciteit.
Het collectieve onbewuste tijdens wandelcoaching
Maar de synchroniciteit reikt nog verder. Want hoe kwam het dat we bij deze bomen stonden? Ik kreeg een ingeving, zoals ik dat dan noem, om daar, op dat moment te stoppen met praten en een opstelling te doen. Het laat zich raden hoeveel informatie er al was uitgewisseld, of ‘in het veld aanwezig was’.
Talloze voorbeelden van synchroniciteit in mijn coachpraktijk
- Een wit vlindertje dat een tijdje mee lijkt te fladderen op ons pad
- Twee eekhoorntjes die samen door de bomen rausen terwijl het net over (gebrek aan) speelsheid gaat
- De ‘keuze’ om de chakratuin in te lopen, terwijl ik ‘niet wist’ dat mijn coachee iets met spiritualiteit had (ik dacht dat hij écht ‘3D’ was); onverwacht gingen we de diepte in
- Coachees die voor mij kiezen zonder te weten waarom en al snel een grote overeenkomst met mij te hebben
- Kleine opmerkingen die mij ingegeven worden en een heel groot effect blijken te hebben. En ik heb vaak geen idee waar ze vandaan komen. Bijvoorbeeld een impuls om te vragen of ze eigenlijk wel wil wandelen en het antwoord dat ze liever helemaal niet wilde bewegen. We hebben het grootste deel van de sessie stil gestaan en dat leverde een grote doorbraak op!
- Etc. etc.
