Meermeditatie – Je bent een prachtig meer!
Tijdens de meermeditatie stel je je voor dat je een prachtig meer bent. Je bent natuurlijk niet echt een meer, en ik zal je ook niet vragen om net te doen alsof. Maar een meer heeft wel een aantal eigenschappen waardoor we ons kunnen laten inspireren. Een andere benadering is dat we onze eigen mooie eigenschappen – letterlijk – weerspiegeld zien in het meer. We worden ons (opnieuw) bewust van deze eigenschappen en we kunnen ze (weer) wat meer naar voren halen.
Tijdens de individuele mindfulnesstraining kan ik wat meer ‘maatwerk’ leveren, en zo kwam ik met Jenna* bij de metafoor van het meer – en de meermeditatie – uit.
Jenna hield niet van half werk
Dus ook de mindfulnesstraining pakte ze voortvarend aan. Ze oefende dagelijks en ontdekte heel veel in zeer korte tijd!
- Ze leerde vriendelijke aandacht aan haar lichaam te besteden, en kreeg veel nieuwe zintuiglijke ervaringen. Eerst was dat ongemakkelijk, maar al snel leerde ze zich hiermee verhouden en kon haar lichaam haar veel vertellen waar ze zich nog niet bewust van was (bijvoorbeeld vermoeidheid en verdriet, maar ook meer genieten);
- De rust en aandacht voor zichzelf bracht al in de eerste week een heel mooi cadeau: fysieke klachten waar ze eigenlijk al heel lang mee leefde (“Dit hoort blijkbaar bij mij”) namen in rap tempo af!
- Er waren ervaringen uit haar verleden die nog niet verwerkt waren en die tijdens de training alsnog aandacht kregen. De oefeningen boden een prikkelarme situatie, met veel minder afleiding en daardoor met veel meer aandacht voor haar eigen, innerlijke processen. De impact hiervan was veel groter dan ze had gedacht; door deze rust en zachte aandacht kwam er ruimte voor haar tranen. Er was niet zoveel verhaal, de gevoelens kregen gewoon ruimte en het bevroren verdriet begon te ontdooien, verzachten en stromen.
- Jenna ging dit proces niet zomaar aan: ze ging er 200% voor. In week 4 werd ze zich ervan bewust dat ze zichzelf – bovenop de instructies van de oefening – zichzelf extra regels oplegde over hoe ze de oefeningen moest doen. We ontdekten samen dat ze dit niet alleen tijdens de mindfulnessoefeningen deed, maar ook in haar dagelijks leven. Ze legde de lat erg hoog!
De meermeditatie
Omdat er zoveel gebeurde in heel korte tijd, wilde ik haar graag iets meegeven wat kon helpen om al deze indrukken te ontvangen en verwerken. De metafoor van de meermeditatie kwam bij me op. Deze bleek haar écht te helpen. Een week later vertelde ze dit over een woordenwisseling met een dierbare over iets wat echt belangrijk voor haar was:
“Ik realiseerde me midden in de discussie dat er weliswaar storm was aan de oppervlakte, maar dat ik zelf een paar meter onder het wateroppervlak was. Daar was het stil, rustig, vredig. Ik kon de ander horen, ik kon rustig vertellen wat voor mij belangrijk was.
Waar tot voor de training zo’n situatie volledig zou zijn geëscaleerd, en ik me had laten meeslepen door mijn emoties, kon ik er nu gewoon bij blijven en kon ik zien dat ik zoveel meer was dan dit conflict.”
Jenna beschreef één van de eigenschappen van het meer. Hoewel het soms roerig kan zijn aan de oppervlakte, waar het kan stormen met huizenhoge golven, is het een paar meter onder de oppervlakte altijd rustig.
Hieronder deel ik nog een paar eigenschappen uit de meermeditatie met je, die je kunnen helpen als er veel turbulentie is in je leven.
*) Jenna is een fictieve naam, bovenstaande is mijn persoonlijke weergave van haar proces.
Je bent een prachtig meer
De meermeditatie is een extra meditatie bij de mindfulnesstraining. Het is een visualisatie of voorstelling die rust en inzicht brengt.
Als je de meermeditatie zelf wilt doen kun je gaan liggen, zodat je je ontspannen kunt uitstrekken zoals een meer zich moeiteloos uitstrekt in zijn bedding. Vervolgens stel je je een aantal eigenschappen van het meer voor en spiegel je jezelf hieraan:
- De eerste eigenschap is dat het water in het meer allerlei vormen kan aannemen. Het kan de vorm aannemen van regendruppels die uit de lucht vallen, of die opwellen als golfjes uit een bron. En vervolgens kan water in een waterval naar beneden storten, om zijn weg te vervolgen als een kabbelend bergbeekje en daarna uit te vloeien in een groot meer en daarna tot rust komen.
En welke vorm het op die reis ook aanneemt, het blijft gewoon water, zonder dat er iets aan zijn ware wezen verandert. - De tweede eigenschap is de eigenschap waar Jenna mee aan de slag is gegaan. Het meer kan er stil, rustig en rimpelloos bij liggen, maar er kan ook wind of zelfs storm opsteken. Het oppervlak wordt rimpelig, de rimpels worden groter en worden golven, misschien zelfs huizenhoog. De storm buldert en de wind giert over het meer.
Maar hoe hard de wind ook raast, de kolkende golven bevinden zich alleen aan de oppervlakte van het meer. De wind beroert alleen het wateroppervlak. Dus als je je verplaatst naar een plek die zich een paar meter onder het wateroppervlak bevindt, en waar de storm geen invloed meer heeft, kun je merken dat het daar volkomen rustig is, niet aangedaan door de storm. - Een andere eigenschap heeft te maken met een belangrijke regel in de mindfulness: alles gaat voorbij. Uit ervaring weten we dat crisissen in ons leven niet permanent aanhouden. En dat is ook zo op het meer, waar na verloop van tijd de wind weer gaat liggen.
Maar ook al gaat de wind liggen, dan nog is het wateroppervlak niet onmiddellijk stil, maar gaat het deinen van de golven nog door. Het duurt nog geruime tijd voor(dat) het wateroppervlak weer rimpelloos is. Aan de randen van het meer zijn de oploopjes op de oever nog duidelijk waarneembaar, en het water onder het oppervlak is nog nog troebel van de klei- en zanddeeltjes die daar opgewerveld zijn. Het duurt nog geruime tijd voordat ook die gronddeeltjes naar beneden gezakt zijn en voor het water ook daar weer helder is, en je de bodem kunt zien. Je kunt dat proces niet forceren, het heeft zijn eigen tempo en je moet het de tijd gunnen voordat het water weer helder is als kristal.
Heb je geduld te wachten tot je modder zakt, het water helder wordt?
Kun je in stilte verwijlen tot de juiste handeling vanuit zichzelf ontstaat?
~Lao Tse
-
En na enige tijd is het wateroppervlak weer zo glad als een spiegel. Dit is de vierde eigenschap die ik wil noemen: het wateroppervlak is als een spiegel die alles wat zich daarboven bevindt, weerspiegelt, helder en onvervormd. De wolken, de vogels, vliegtuigen … Het kan van alles zijn. En het maakt het meer niet uit wat het weerspiegelt. Of het nu een witte zwaan is of een zwarte kraai, dat is het meer om het even. Het heeft geen voorkeur. En ook heeft het wateroppervlak niet de intentie om het beeld dat het weerspiegelt, vast te houden. Alle beelden die het weerspiegelt, verschijnen en verdwijnen, en laten het oppervlak onberoerd.
Dit weerspiegelen is precies wat we oefenen als we onze mindfulnessoefeningen doen – formeel, als we mediteren, maar ook informeel, als we mindfulness in ons leven integreren: alles is welkom, precies zoals het is. We schieten niet in onze reflexen, maar stellen ons oordeel uit, kijken nog eens goed naar de situatie en naar onze interne reacties alvorens we op een wijze manier antwoorden – of alleen maar zijn met wat er is.
Inademend, ben ik stilstaand water.
Ik weerspiegel de hemel, vol vertrouwen.
Uitademend, zie ik de prachtige reflectie,
Van een volle maan in mijn hart.
(Gebaseerd op een tekst van Thich Nhat Hanh)
De meermeditatie maakt geen deel uit van de basis van de 8-weekse mindfulnesstraining. Hij wordt wel gebruikt bij stiltedagen en retraites. Ik gebruik hem in mijn individuele trajecten (coaching en training), wanneer dit wat lijkt bij te dragen. Dat is het fijne van maatwerk.
Er is ook een bergmeditatie, die vergelijkbaar is maar weer andere eigenschappen benadrukt.
