Ik vind mediteren op gedachten zo moeilijk!
“Ik vind het fijn om te mediteren met aandacht voor de adem of het lichaam, maar mediteren op gedachten vind ik heel moeilijk.”
Een oud-deelnemer van de mindfulnesstraining kwam met deze uitspraak. Herken je dit?
Net zoals in ons dagelijks leven, komen ook tijdens mindfulness meditatie gedachten op. Nu is mindfulness een soort all inclusive reis, dus die gedachten hoeven niet weg. Sterker nog, als je ze weg wilt hebben, dan dringen ze zich nog veel meer op. Vergelijk het maar met ‘Denk niet aan een roze olifant’: waar denk je nu aan? Precies! Een roze olifant …
Dus als we ons tijdens de meditatie focussen op bijvoorbeeld adem of lichaam en er komen gedachten in je aandachtsveld, dan gaan we er niet mee in gevecht. We kunnen er even aandacht aan besteden – of er helemaal geen aandacht aan besteden, wat voor je werkt – en ons opnieuw focussen op de adem of het lichaam. We kiezen waar we de aandacht op focussen. We richten ons dus niet op wat we niet willen, maar op wat we wel willen.
Maar wat als je je juist richt op gedachten?
Deze deelnemer wilde de gedachten weg hebben, maar kreeg de ‘opdracht’ om zich er juist op te richten. Niet wegkijken, maar je ervoor openen. Als je die gedachten niet wilt, is dat inderdaad een heel lastige opgave!
Verkennen: mediteren op geluid
We gingen eerst even verkennen hoe het was om geluid te observeren. We liepen weliswaar in de natuur, maar wel in de Randstad. En daar is altijd geluid. In dit geval was er een snelweg op de achtergrond. Dat geluid wilde ze eigenlijk niet horen, toch gingen we ernaar luisteren. We pelden het geluid af, en voorbij het concept ‘snelweg’ hoorden we het geluid zelf: een soort ruis of brom, laag van toon, toch wel wat variabel. Door het concept – ‘dit is de snelweg’ – eraf te pellen, was het gemakkelijker om ernaar te luisteren. Het werd ‘een van de vele geluiden’, ze liet het geluid los en hoorde dat er nog meer geluiden waren. Vogels. Voetstappen.
Als je iets niet wilt, bijt je je er juist in vast. Door het oordeel ‘ik wil dit niet’ los te weken, is er ruimte om ook andere dingen waar te nemen. En dan is er een keuze, bijvoorbeeld om naar het fluiten van een vogeltje te luisteren.
Het verzet staken
Dit werkt net zo met gedachten: als je ze niet wilt, dan komen ze juist zo op de voorgrond; ze nemen bezit van je. Het is dus een goed idee om het verzet tegen gedachten te staken. Dit is de reden waarom je tijdens een mindfulnesstraining mediteert op gedachten: je opent je aandacht voor gedachten, merkt dat ze komen en – soms snel, soms pas na enige tijd – weer gaan. Ze hoeven niet weg, je laat ze toe en je maakt ruimte voor wat er (nog meer) is. Je oefent met het aanvaarden van het komen en gaan van gedachten, zonder je humeur erdoor te laten verpesten.
Zo kun je ontspannen mediteren op gedachten
Als je mediteert op gedachten, dan is het niet van belang waar de gedachten over gaan. Je ziet ze bijvoorbeeld als flarden die voorbijtrekken, als wolkjes aan een hemel, als dwarrelende blaadjes of als rimpelingen op het water. Je hoeft er niets mee, alleen maar opmerken dat ze komen en gaan, zoals alle ervaringen in je leven komen en gaan. Zoals geluiden (het vogeltje laat van zich horen en is dan weer even stil) en fysieke ervaringen (als je niet gaat krabben, dan gaat de jeuk aan je neus vaak vanzelf over) vanzelf komen en gaan.
Nog een tip voor het mediteren op gedachten
Misschien helpt deze metafoor je. Stel je voor dat je in een (lege) bioscoopzaal zit, heerlijk in het rode pluche. Een aantal meters bij je vandaan zie je op het bioscoopscherm je gedachten, die een voor een worden geprojecteerd. Je blijft rustig in de stoel zitten, komt niet in actie, laat staan dat je mee gaat spelen in de film. Natuurlijk is de kans heel groot dat je dat op enig moment toch gaat doen; zodra je het merkt ga je terug in de relaxte rode pluchen stoel zitten.
