Hoogsensitieven trekken zich terug en voelen zich niet gezien
HSP’s voelen zich ‘anders’. We voelen ons niet gezien, niet gespiegeld door de omgeving. En we denken dat we raar zijn, dat we er niet bij horen. Pijnlijk. En om die pijn te vermijden trekken hoogsensitieven zich terug. Nog pijnlijker, want zo zijn we inderdaad niet zichtbaar!
Deze blog is een verslag van mijn persoonlijke zoektocht, boeken die me hielpen en wat ik heb ontdekt.
Enjoy!
sensitief = zeer ontvankelijk voor indrukken; overgevoelig (Van Dale)
Niet voor niets heeft Felix Brabander gekozen voor de Engelstalige boektitel: ‘Follow your senses’. Het Engelse woord sense is breder dan bovenstaande Nederlandse verklaring in het Van Dale woordenboek.
Sense = betekenis / zintuig
Sensitive = gevoelig
Sensible = zinnig, wijs
Iedereen is meer of minder sensitief
Alleen dit korte onderzoekje naar de woordbetekenis al toont de rijkdom, het enorme potentieel dat een sensitief persoon tot zijn of haar beschikking heeft.
Iedereen is sensitief – de een wat meer dan de ander. We kunnen sensitiviteit op een schaal afzetten, net zoals we mensen kunnen rangschikken naar gewicht, lengte, of IQ.
Uit onderzoek van Elaine Aaron is gebleken dat 20% van de mensen én van de dieren hoogsensitief is. Aan de andere kant van deze zogenaamde ‘normale verdeling’ zijn de mensen aanzienlijk minder gevoelig dan gemiddeld.
Hoog Sensitieve Personen onder de loep
Mensen die hoogsensitief of hooggevoelig zijn, noemen we Hoog Sensitieve Personen, oftewel HSPs. De mensen die naar beneden afwijken hebben geen aparte aanduiding, waarschijnlijk omdat ze daar geen last van hebben: ze zijn zich er minder van bewust hoe ze in het spectrum vallen en wat anderen van ze vinden. Daarom is er ook geen behoefte om hier een specifieke term voor te bedenken. Er wordt ook niet veel over de groep ‘ongevoeligen’ gepraat.
HSPs daarentegen zijn erg gevoelig voor wat de omgeving van ze vindt. Helaas wordt er over hen wel veel gepraat. Op internet zijn veel discussies gaande, met als terugkerende vraag: “Bestaat HSP of is het onzin?” De stellingname dat het onzin is, is extra pijnlijk voor de HSP, omdat hij zich wéér niet gezien voelt. Veel HSPs trekken zich verder terug.
Jaren geleden was ik op een lezing van Felix Brabander, de schrijver van ‘Follow Your Senses’. Hij legde nog eens uit wat ook in zijn boek staat te lezen: de HSP valt tussen de wal en het schip. Hieronder een citaat uit zijn boek (hoofdstuk 2 – De Essentie):*
*) Helaas is het boek niet meer beschikbaar
HSP: een zaadje dat heel lang onder de grond blijft
“Mannen hebben manifestatiekracht. Vrouwen hebben inspiratiekracht.”
- Wat doe je als je weinig manifestatiekracht hebt? Dan ga je naar binnen. Tenzij je angst hebt: dan ga je heel erg in je hoofd zitten.
- Wat doe je als je weinig inspiratiekracht hebt? Dan ga je naar buiten. Tenzij je angst hebt: dan sluit je je op.
HSPs zitten én in hun hoofd én sluiten zichzelf op.
HSP’s trekken zich terug en voelen zich niet gezien
Wat zegt Felix Brabander hier? Hij neemt stelling: de mannelijke HSP heeft weinig manifestatiekracht, de vrouwelijke HSP heeft weinig inspiratiekracht. Beide hebben angst. Om zijn redenatie verder te volgen, is het van belang te weten dat het mannelijke en vrouwelijke in ieder van ons is. We hebben allemaal mannelijke en vrouwelijke kanten; meestal overheerst een van de twee maar ze zijn er allebei in meer of mindere mate.
Via een U-bocht van mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten, vertelt hij de lezer dat de HSP weinig manifestatiekracht, weinig inspiratiekracht en veel angst kent. Deze combinatie leidt tot terugtrekken:
- uit de wereld
- uit je lichaam
- in je hoofd
Dit is zeer pijnlijk … maar ik kan niet anders dan het met hem eens zijn.
De titel van hoofdstuk 2 is niet voor niets ‘De essentie’. Hier gaat het volgens Felix Brabander om.
Ik vind de manier waarop hij er naartoe redeneert wonderlijk, maar onderschrijf volmondig de essentie van zijn boek: HSP’s trekken zich terug. Ze maken zich onzichtbaar én ze voelen zich niet gezien. Deels werden ze al niet gezien en niet begrepen, maar zo wordt het er helaas – hoe begrijpelijk ook – niet beter op.
“De natuur heeft geen haast, maar alles wordt volbracht.”
De paradox van de HSP
Sensitieve mensen hebben een uitzonderlijk talent, dat ze helaas vaak verstoppen of waar ze bij vandaan vluchten. In veel boeken wordt dat ook aangemoedigd: het veelgelezen advies is, om je (verder) af te schermen van de prikkels, een verdedigingsmechanisme op te bouwen en de bedoelingen van anderen te analyseren (met je hoofd). Helaas blijft daardoor hooggevoeligheid in de probleemsfeer hangen.
Het mooie van Felix Brabander is dat hij hoogsensitieven uitnodigt om het zaadje van hun talenten te laten ontkiemen en om hun sensitiviteit tot volle bloei te laten komen. Hij haalt de gevoeligheid uit de probleemsfeer en zet deze neer als iets moois, iets waardevols. Het is een heel teer plantje, dat veel verzorging en aandacht nodig heeft, maar dat unieke kwaliteiten in zich heeft.
Het boek ‘Follow Your Senses’ geeft hoop en energie. En dat niet alleen: het staat ook vol met praktische tips. Met dit boek in de hand kun je je sensitiviteit langzaam maar zeker bovengronds halen en in het licht zetten.
Niet gezien, niet gespiegeld
Van het begin tot het eind voelde ik dat dit boek over mij ging, niet in de laatste plaats omdat het advies was om de stilte op te zoeken (om je heen en in jezelf) en om lange wandelingen te maken in de natuur. Helemaal mijn idee! Dat doe ik al een hele tijd en ik weet precies wat hij bedoelt als hij het heeft over de natuur als spiegel.
Die spiegel is van belang. HSPs hebben vaak een verleden van niet gezien zijn, niet gespiegeld zijn. Het is een verademing om door dit boek te worden gespiegeld. Maar ook de natuur spiegelt – en alles wat je vanuit de kracht van je sensitiviteit gaat creëren zal je spiegelen.
Symbiotisch of hoogsensitief?
Rond mijn coachopleiding (2008-2010) las ik De Maskermaker, een boek over karakterstructuren. Wiebe Veenbaas e.a. onderscheiden in dit boek zes structuren en beschrijven deze op een bijna poëtische manier, met veel anekdotes. De structuren zijn schizoïde, oraal, symbiotisch, masochistisch, psychopathisch en rigide. Het betreft hier geen psychopathologie, maar de ‘rafels’ aan in principe ‘gezonde’ mensen, die normaal functioneren maar hier of daar hun typische kenmerken hebben – hun karakter. Het idee is dat iedereen alle karakterstructuren in zich heeft, maar dat de ene sterker aanwezig is dan de andere.
Toen ik in De Maskermaker las over de symbiotische structuur, stoomden de tranen letterlijk over mijn wangen. Dit ging over mij! Ik voelde me vaak niet gezien, niet gespiegeld. Ik had een enorme behoefte aan verbondenheid, maar om de pijn van het verlaten worden te vermijden, had ik me teruggetrokken. Ik voelde me anders dan de rest, ik voelde me miskend en ik stond altijd buiten de groep.
Mijn leraren plaatsten me gedurende lange tijd in de hoek van de masochisten. Niet zo gek, want ik ben opgegroeid met het helpen van anderen. Maar ook hier voelde ik me weer niet gezien, want ik wist dat dat niet mijn overwegende karakterstructuur was. Het helpen ging in mijn geval niet gepaard met boosheid, maar met leegte – ik verloor mezelf in de ander en zonder de ander kon ik niet bestaan.
En toen kwam ‘Follow Your Senses’ op mijn pad. Alle puzzelstukjes vielen op hun plaats. Dat helpende, die leegte, die behoefte om gespiegeld te worden, het miskende gevoel en het terugtrekken … Alles kwam bij elkaar en het had een naam: ‘Hoogsensitief.’
Van teruggetrokken naar in het licht gaan staan
Wat zou ik graag willen dat de wereld om me heen mij zou erkennen en herkennen. Dat de discussies zouden ophouden en dat hoogsensitiviteit een begrip werd waar geen enkele discussie meer over zou bestaan. Maar zo werkt het niet; de wereld gaat dit niet zomaar vóór mij doen. Ik moet voor mezelf zorgen, voor mezelf gaan staan en mijn rol pakken om de wereld om mij heen helpen zich te ontwikkelen.
Ik ben niet het teruggetrokken, gekwetste kind dat door de omgeving moet worden gevoed, getroost en verzorgd. Ik ben een volwassen vrouw dat dit innerlijk kind zelf moet verzorgen. Het is aan mij om de wereld in te stappen en mezelf kenbaar te maken.
Ik heb mijn eigen belemmerende overtuigingen aangepakt en er helpende voor in de plaats gezet. Niet ‘Ik word niet gezien, ik doe er niet toe,’ maar ‘Ik zie mezelf’ en ‘Ik doe er toe’ – en anderen zien het nu ook! Verbeter de wereld, begin bij jezelf?
Hallo, ik ben Esther Hasselman en ik ben een HSP.
