Het wijze lichaam – over burn-out, wandelen en je lichaam terugvinden
Bregje Hofstede ontdekte na haar burn-out dat ze haar lichaam stelselmatig had genegeerd. Ze had de signalen niet opgepikt. Ze had haar lichaam als een onbelangrijk aanhangsel beschouwd en volledig in haar hoofd geleefd.
In het boek vergelijkt ze zichzelf met haar vriendin die aan anorexia lijdt. Haar conclusie: zelf had ze een minstens even schadelijke relatie met haar lichaam.
Haar boek heet dan ook “De herontdekking van het lichaam”.
De filosofe gaat in haar lichaam wonen
Voor het eerst in haar leven ervaart Bregje waardering voor haar lichaam: het is hét instrument om rust en ruimte in haar hoofd te vinden. En omdat ze het heel moeilijk vindt om helemaal niets te doen, gaat ze wandelen. Kuieren, lopen zonder doel.
Wat heerlijk dat deze jonge vrouw (28) hier naadloos aansluit op de oude Thich Nhat Hanh (89). De van oorsprong Vietnamese zenboeddhist heeft boeken volgeschreven over wandelen, lopen en loopmeditatie.
Hieronder vind je een paar citaten uit het boek van Bregje Hofstede, maar eerst een stukje van de oude meester.
En tot slot heb ik enkele adviezen voor je.
“In dit haastige leven voelen we ons dikwijls door één of andere druk opgejaagd. We hebben vaak haast. Maar waar rennen we naartoe? Dat is de vraag die we ons zelden stellen.
Loopmeditatie is het maken van een wandeling; we stellen ons niet ten doel na een bepaalde tijd op een bepaalde plaats aan te komen. Het doel van de loopmeditatie is de loopmeditatie zelf. Het belangrijkste is het lopen en niet het aankomen. Loopmeditatie is niet een middel, het is het einddoel.
Iedere voetstap is leven, iedere voetstap is vrede. Daarom hoeven we niet gehaast te lopen. Daarom zetten we langzamere stappen.
Loop, maar loop niet. Loop, maar laat je niet door één of ander doel opjutten. Als we op deze manier lopen, komt er vanzelf een zachte glimlach op ons gezicht. “
Misschien vind je deze artikelen ook interessant:
In je hoofd wonen, ken je dat?
Burn-out door leegtegebrek
“… Misschien is ‘opbranden’ niet de beste metafoor. Burn-out wordt vaak beschreven vanuit de logica van vraag en aanbod – als een disbalans tussen te veel vraag (van de buitenwereld) en te weinig aanbod (van het individu). Maar als we inderdaad lijden aan ’teveel van het positieve’, is het probleem dan niet beter beschreven als leegtegebrek dan als brandstofgebrek?
Het is niet de lege tank, maar de overvolle mentale ruimte die uiteindelijk tot burn-out leidt.”
Bron: “De herontdekking van het lichaam” – Bregje Hofstede
“Dit is dus opgebrand zijn”
“… Ik verloor het vermogen om hoofd- en bijzaken te onderscheiden, werkte jachtig en dwangmatig alles af wat me onder de handen kwam, zonder prioritering en zonder het gevoel dat ik ook maar een paar minuten kon pauzeren om rustig na te denken. Ik was vinnig, het huilen nabij, en had een paniekerig gevoel van controleverlies.
Iedere buffer ontbrak, alles klatste keihard op mijn zintuigen als op een straksgespannen trom. ‘Dit is dus opgebrand zijn‘, dacht ik.”
Bron: “De herontdekking van het lichaam” – Bregje Hofstede
Het heroveren van een eigen ruimte
“Brandstof kun je bijtanken, maar een overvolle ruimte niet; integendeel. Een overdaad kun je niet verhelpen met méér, alleen met minder. Begrijpen we burn-out anders – bijvoorbeeld als ruimtegebrek of veerkrachtverlies – dan zou het herstellen of voorkomen ervan kunnen draaien om het heroveren van een eigen ruimte, een ledigheid.
En dat is precies waar wandelen om de hoek komt. Het stille middelpunt binnen in jezelf, waar je kunt schuilen voor stress, lijkt op (…) de mentale ruimte die wandelen schept. Gedachteloos slenteren biedt respijt van de continue druk waaronder we functioneren, en maakt daarmee plaats voor een herstel van veerkracht.”
Bron: “De herontdekking van het lichaam” – Bregje Hofstede
Over “De herontdekking van het lichaam”
Het boek van Bregje Hofstede is hoogstpersoonlijk en universeel. Het ‘altijd-aan’ syndroom en het gevoel op alle fronten succesvol te moeten zijn, nekt mensen, vooral vrouwen, op steeds jongere leeftijd. Burn-out is een harde levensles.
Bregje citeert filosofen en verweeft dit met haar eigen herstel- en leertraject. Ze ontdekt dat ‘onze’ wensen vaak alleen gelegitimeerd zijn wanneer ze passen bij ‘het uniform van succes’. Onze ‘wensen’ zijn dus eigenlijk heel onvrij. Ze merkt op dat in onze huidige cultuur, de mens vaak als een prestatiemachine wordt beschouwd.
Juist vrouwen
Haar wandelingen vormen een pelgrimstocht, die haar o.a. leidt naar Israël. Daar wordt ze geconfronteerd met het diep in de cultuur verankerdee seksisme, dat bijdraagt aan haar gevoel ‘platgeslagen’ te zijn. Meer dan ooit voelt ze dat ze niet haar eigen ruimte in kan nemen. Verklaart dit (mede) dat vrouwen veel vaker worden getroffen door burn-out?
“In zekere zin is de wereld zo groot als de ruimte waarbinnen je je veilig voelt.”
Ik vind het een goed, leesbaar en wijs boek. Ik ben heel benieuwd naar jouw ervaringen bij het lezen van het boek.
Burn-out: wat helpt? 3 tips
TIP1: Leer (weer) naar je lichaam te luisteren:
- als het moe is, rust
- als het rusteloos is, wandel of doe yoga
- als het honger heeft, eet – maar check wel waar de honger zit:
- hebben je ogen honger, eet dan kunst of mooie natuur
- heeft je neus honger, eet dan de geur van bloemen, parfum of een pasgewassen baby
- hebben je oren honger, eet dan mooie muziek
- heeft je mond honger, kauw dan ergens op of eet iets hards (bv. een appel)
- heeft je maag of hebben je lichaamscellen honger, eet dan voedsel (voel in welk voedsel past, bijvoorbeeld zoet of eiwitrijk)
- heeft je hart honger, eet dan aandacht en liefde – bel je moeder of een goede vriendin, ga in bad, etc.|
Deze adviezen sluiten aan bij de 7 soorten honger in het boek Mindful Eten van Jan Chozen Bays
- als het verdrietig is, huil
- Wist je dat verdriet dat geen ruimte krijgt, kan escaleren in depressie? Laat je verdriet dus toe, huil gewoon
- Huilen is loslaten – het stroomt. Het helpt bij het verwerken van moeilijke gebeurtenissen in je leven.
TIP2: Soms moet je het doen voordat je het wilt
Zitten we eenmaal thuis op de bank, zijn we eindelijk gestopt met rennen, dan kunnen we zomaar in een algehele futloosheid terecht komen. Bovendien steekt het verdriet de kop op over zoveel leed en verwarring dat je dit is overkomen. En dan kan het zomaar zijn dat je helemaal niets, maar dan ook niets meer wilt. Dan is het zaak om, als je toch nog een klein beetje energie in je lichaam voelt, toch even in beweging te komen. Al loop je één blokje rond je huis (of rond je eettafel, als dat is wat je kunt opbrengen) of doe je maar één kleine yoga oefening.
Meestal krijg je, als je eenmaal in beweging bent, wel zin.
TIP3: Wees vriendelijk voor jezelf
Een burn-out ontstaat niet zomaar. We hebben heel lang, heel hard gewerkt. Waarschijnlijk omdat we aan een soort norm wilden voldoen, of omdat we niet konden kiezen en daarom alles deden. Als het makkelijk was geweest om het anders te doen, dan hadden we het allang anders gedaan. Dit proces kost tijd. Gun jezelf tijd om te herstellen en sta jezelf toe om hulp te zoeken bij de grote vraag hoe het duurzaam anders kan.
Volg een mindfulness- of zelfcompassietraining
Niet voor niets vergoeden veel verzekeraars mindfulness bij burn-out klachten.
En ben je (erg) streng voor jezelf, kies dan voor de variant ‘Mindful Zelfcompassie’.
Ik kan je ook individueel begeleiden als stress- en burn-outcoach en/of als mindfulness-/(zelf-)compassietrainer. Heb je interesse? Neem contact op, dan bespreken we samen de mogelijkheden
Naschrift: probeer ook yoga!
Bregje Hofstede kwam tot de conclusie dat mindfulness en yoga ‘nog meer doen‘ is; zij zocht haar toevlucht in wandelen. Laat je hierdoor niet weerhouden om uit te zoeken of mindfulness of yoga voor jou wel werkt!
Yoga en mindfulness zijn helemaal niet bedoeld als ‘doen’, maar juist om uit het doen – uit het streven – en uit het resultaatgerichte te stappen. Misschien heb jij de neiging om alles – dus ook yoga – te gaan ‘doen’. Je neemt dan de mindset die je al hebt, mee in de volgende activiteit. Een goede trainer of begeleider helpt je om te experimenteren met een andere intentie, bijvoorbeeld:
- “Hier heb ik de ruimte om het juist niet goed te hoeven doen.”
- “Ik hoef hier alleen maar te zijn.”
- “Er hoeft niets te gebeuren; alles is Ok zo.”
- “Als mijn lichaam moe is en ik merk dat op, dan kan ik gewoon even gaan liggen.”
Onderzoek: yoga is een natuurlijke tranquillizer
Amerikaans onderzoek uit 2010 toonde aan dat yoga een natuurlijke tranquillizer is. Het brengt je denken tot rust, maakt je minder angstig en geïrriteerd, en zorgt dat je beter slaapt. In het onderzoek ging de ene groep wandelen en kreeg de andere groep yoga. Rustig bewegen deden dus alle deelnemers. Toch was het effect van yoga groter. De yoga-groep had na twaalf weken een beduidend betere stemming, voelde zich vitaler en ervoer minder angsten dan de wandelgroep.
(Bron en meer info: Psychologie Magazine, 2013)
Stress- en burn-outcoaching in de natuur
- De natuur biedt instant onstpanning, omdat ze prikkelarm is
- Als je gaat wandelen, zakt je aandacht van je hoofd naar je voeten
- De natuur leeft mindfulness aan ons voor
Ik ben direct na mijn coachopleiding gaan wandelen met mijn coachees. Niet alleen omdat dat beter is voor hen (emoties zijn bijvoorbeeld makkelijker te bespreken zonder dat ze escaleren), maar ook voor mijzelf: ik zeg en doe meestal precies wat nodig is, omdat mijn intuïtie helemaal aan staat in de natuur.
